Autograf partytury, który na podstawie umowy między kompozytorem a zleceniodawcą był własnością Bronisława Krystalla, szczęśliwie ocalały z pożogi wojennej, zakupiony został w roku 1961 przez. Żeby docenić smak i artyzm tej jakże bogatej w szczegóły części, trzeba by się zatrzymywać nad każdym kolejnym zwrotem i postępem głosów i akordów.otoczony jest brzmieniem szorstkim, odartym z wszelkiej słodyczy. Ślad tego wyraźny jest w języku harmonicznym dzieła, w upodobaniu do trójdźwięków (łączonych poza konwencją klasyczną), samych tercji i pustych kwint, jakkolwiek archaiczne brzmienie miesza się tu ze współczesnymi, świeżymi kombinacjami dźwięków.Niezwykła ekonomia środków muzycznych i unikanie blasku uderzają już na pierwszy rzut oka w samym, jakże skromnym obrazie partytury. Jednak, co trzeba mocno podkreślić, zewnętrzna, ascetyczna czasem surowość muzycznego kształtu i sposobu wypowiedzi łączy się przepięknie z wewnętrznym ciepłem i delikatną czułością wyrażanych treści. 53 należy do najsławniejszych, a zarazem najbardziej osobistych dzieł kompozytora, przemawiających głębią ekspresji i wysokim artyzmem.Pierwsze szkice dzieła powstały wiosną 1925 roku, zaś praca nad partyturą trwała od 20 stycznia do 2 marca 1926 roku. Stabat Mater dolorósa iuxta crucem lacrimósa, dum pendébat Fílius. Utwór dedykowany został Pamięci Izabelli Krystallowej (nb. Surowość ta ustępuje jednak dalej — gdy wchodzą smyczki i chór — rosnącej miękkości i słodyczy mimo pojawiających się w orkiestrze bardziej nowoczesnych współbrzmień. Dążąc do takiego ideału Szymanowski poszedł w kierunku archaizacji; pracę nad kompozycją poprzedziło przyjrzenie się przez niego muzyce renesansu, zwłaszcza polskiej.

Głębokie, przejmujące uczucie szuka bezpośredniego ujścia poprzez prostotę — melodii, harmonii, faktury, często nawet pulsu rytmicznego — i skupienie. Ten zamysł współgrał z wcześniejszymi zamiarami kompozytora, który z planem napisania większego utworu religijnego nosił się już wcześniej – miało to być dzieło łączące treści religijne z polskimi motywami ludowymi. Initially he used his own librettos and compositions for a portion of the work and, eventually, the remainder by Giovanni Tadolini, who composed six additional movements.Rossini presented the completed work to Varela as his own. Chyba właśnie to szczególne, frapujące połączenie pozornych przeciwieństw — surowości formy i czułości wyrazu — wzrusza łatwo słuchaczy i sprawia, że Stabat Mater jest przyjmowane przez publiczność goręcej niż jakiekolwiek inne dzieło Szymanowskiego. Szczyt emocjonalny przynosi odcinek końcowy — cała orkiestra, chór i solista fortissimo, w szorstkich akordach równoległych i prostym rytmie tworzą surowy, kostyczny obraz dźwiękowy, jak wizja jakiegoś ponurego pochodu o archaiczno-ludowym kolorycie; ostatnie potężne akordy chóru kojarzą się z zespołowymi śpiewami górali. None is without its points of interest, but as overall satisfying encounters with this wonderfully entertaining work, I’ll take the lightweights, first choice being Spering’s (on the Opus 111 label) for its verve and clarity, and for contralto,Boston Symphony Orchestra Program Notes for March 18, 2010,(R. Wagner), "Rossini's Stabat Mater," translated by William Ashton Ellis,http://www.worldcat.org/title/stabat-mater/oclc/23935857,Osborne, Richard (2000), "Rossini's Stabat mater with opera-house forces — a risky venture or a piece of inspired casting?"

Szymanowski użył tekstu współczesnego przekładu polskiego Józefa Jankowskiego, poza Polską utwór bywa też wykonywany z tekstem łacińskim. "Stabat Mater" na sopran, alt, baryton, chór mieszany i orkiestrę wykorzystuje słowa słynnej średniowiecznej sekwencji, opiewającej rozpacz Matki ukrzyżowanego Jezusa, obecnej podczas Męki. Stabat Mater zajmuje w twórczości Szymanowskiego ważne i szczególne miejsce ze względu na wielki artyzm osiągnięty na drodze daleko posuniętej selekcji środków wyrazu.